- ΑΣ ΞΕΚΙΝΗΣΟΥΜΕ ΜΕ ΕΝΑ ΠΑΙΧΝΙΔΑΚΙ ΣΤΗΝ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ! Θα σε βοηθήσουν οι σελ. 13-15 του βιβλίου μας αλλά και όσα συζητήσαμε στο μάθημα. Για να πάρεις μέρος στο παιχνίδι, ΠΑΤΗΣΕ ΕΔΩ!
- ΑΝ ΔΥΣΚΟΛΕΥΤΗΚΕΣ, ΘΑ ΣΕ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΤΟ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΑΡΧΕΙΟ:Η ΔΟΜΗ ΤΗΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΕΙΚΟΝΕΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΤΟΥ ΟΜΗΡΟΥ: ΜΙΑ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ
ΠΡΟΚΕΙΤΑΙ ΓΙΑ ΕΝΑΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟ ΤΟΥ ΟΔΥΣΣΕΑ ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΗΡΩΩΝ ΤΟΥ ΕΠΟΥΣ ΚΑΙ ΜΕ ΑΦΗΓΗΤΡΙΑ ΤΗΝ ΙΔΙΑ ΤΗ ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ. ΜΕ ΤΗ ΧΡΗΣΗ ΕΙΚΟΝΩΝ, ΜΟΥΣΙΚΗΣ, ΣΤΙΧΩΝ ΚΑΙ ΑΦΗΓΗΣΗΣ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ ΗΡΩΑ ΜΑΣ.
ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΗΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΦΗΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΩΣΤΕ ΤΗ ΔΙΚΗ ΣΑΣ ΑΠΑΝΤΗΣΗ ΣΤΟ ΕΡΩΤΗΜΑ ΠΟΥ ΣΑΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΙ ΣΤΟ ΤΕΛΟΣ Η ΘΕΑ ΑΘΗΝΑ.
- 1η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ
- 2η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ
- 3η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΒΑΣΙΚΕΣ ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
- 4η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΑΝΙΧΝΕΥΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
- 5η ΕΝΟΤΗΤΑ: ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ
- ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΤΡΙΩΝ ΣΤΗΝ 7η ΕΝΟΤΗΤΑ
- ΚΑΤΣΑΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
.jpg)
ΚΟΥΒΕΛΗ ΕΒΕΛΙΝΑ
- ΚΟΥΖΙΩΝΗ ΜΑΡΙΑ
.jpg)
- ΕΡΓΑΣΙΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ/ΤΡΙΩΝ ΣΤΗΝ 7η ΕΝΟΤΗΤΑ
ΠΡΩΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Στο απόσπασμα δίνεται η εικόνα του Οδυσσέα στην Ωγυγία. Αρχικά φαίνεται στους στίχους 167 – 168 να είναι πολύ στεναχωρημένος, αφού δεν σταματούσε να κλαίει και μάλιστα «οδυρόταν». Στον στίχο 174 επιβεβαιώνεται η λυπημένη του διάθεση. Έπειτα , όταν η Καλυψώ του ανακοινώνει ότι θα τον αφήσει να επιστρέψει, παρουσιάζεται διορατικός και οξυδερκής, όπως μαρτυρά η φράση «το βλέπω»(στίχος 190). Όπως δείχνουν οι στίχοι 195-198, αντιδρά με καχυποψία , αφού την βάζει να ορκιστεί, για να καταλάβει ότι δεν σκέφτεται κάτι κακό για εκείνον. Μάλιστα θα μπορούσαμε να τον χαρακτηρίσουμε και πονηρό, γεγονός που το επιβεβαιώνει και η ίδια η Καλυψώ στον στίχο 201. Αναμφίβολα είναι ένας πολύ ευγενικός άνθρωπος παρά τα όσα έχει περάσει και αυτό φαίνεται στους στίχους 237-247, στους οποίους δηλώνει με πολύ ευγενικό τρόπο την άρνηση στην πρόταση της Καλυψώς. Για ακόμα μια φορά στο έργο φαίνεται πολυβασανισμένος αλλά και γενναίος, όπως επιβεβαιώνουν οι στίχοι 246-247, όπου γίνεται αναφορά στα πάθη που είχε ζήσει και στις μάχες αλλά και στην θάλασσα. Τέλος στον στίχο 297 φαίνεται χαρούμενος και ανακουφισμένος, αφού ξεκίνησε το ταξίδι της επιστροφής, και τα συναισθήματα του έρχονται σε πλήρη αντίθεση με όσα ένιωθε στην αρχή του αποσπάσματος.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Μέσα από την 8η ενότητα μπορούμε να διαπιστώσουμε πολλά στοιχεία για τον χαρακτήρα αλλά και τα συναισθήματα του Οδυσσέα. Η ενότητα ξεκινά με τον στεναχωρημένο Οδυσσέα που κρύβει στην καρδιά του μεγάλη πίκρα και έντονη επιθυμία για να γυρίσει στο σπιτικό του[174-175]. Στη συνέχεια παρουσιάζεται ως καχύποπτος και δύσπιστος, όταν η Καλυψώ του ανακοινώνει ότι θα τον αφήσει να φύγει από το νησί της [190-193]. Παράλληλα όμως είναι και πονηρός , ίσως και ανασφαλής, όταν την βάζει να του ορκιστεί πως λέει την αλήθεια και δεν θέλει να τον εξαπατήσει[197-198]. Ο πολυμήχανος Οδυσσέας δεν ξεχνά ποτέ τους καλούς του τρόπους και μιλά στην Καλυψώ με ευγένεια, παρόλο που θα αρνηθεί την πρόταση της [236]. Επίσης είναι φανερή για ακόμη μια φορά η βαθιά και αληθινή αγάπη του για την γυναίκα του, και παρόλο που αναγνωρίζει την ομορφιά της Καλυψούς δεν διστάζει να παινέψει την φρόνηση της Πηνελόπης [239-240]. Τέλος, ο Όμηρος μας δείχνει την εργατικότητα και τον ζήλο του Οδυσσέα, ο οποίος με επιμονή και υπομονή μέσα σε λίγες μέρες κατάφερε να φτιάξει την σχεδία του για να ξεκινήσει το ταξίδι του[268-289]. Κατά την γνώμη μου όμως, η πιο όμορφη εικόνα είναι εκείνη του Οδυσσέα στο τέλος της ενότητας πο, γεμάτος λαχτάρα για την επιστροφή, κυβερνά τη σχεδία του άυπνος και κουρασμένος αλλά ταυτόχρονα και πολύ χαρούμενος [298-300].
ΤΡΙΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Στην συγκεκριμένη ενότητα, βλέπουμε τον Οδυσσέα σε μια πολύ άσχημη ψυχολογική κατάσταση. Συγκεκριμένα, ο ήρωας είναι δυστυχισμένος, κάθεται στην ακρογιαλιά θρηνώντας, καθώς επιθυμεί να γυρίσει στην πατρίδα του. Παράλληλα βρίσκεται σε απόγνωση καθώς αντιλαμβάνεται πως δεν υπάρχει ελπίδα για να πραγματοποιηθεί η επιθυμία του (στ. 167- 169).
Στην συνέχεια, όταν η Καλυψώ του ανακοινώνει την απόφασή της, δείχνει να ξαφνιάζεται (στ. 188) χωρίς όμως να ενθουσιάζεται. Αντίθετα, είναι ιδιαίτερα καχύποπτος και επιφυλακτικός (στ. 190-198). Φτάνει μάλιστα στο σημείο, λόγω της δυσπιστίας του, να ζητήσει από τη θεά να δώσει όρκο πως δεν σχεδιάζει κάποια συμφορά για εκείνον. Η πράξη του αυτή δείχνει την εξυπνάδα αλλά και την πονηριά του (197- 198).
Η αντίδρασή του στην τελευταία προσπάθεια της Καλυψώς να τον δελεάσει, ώστε να μείνει κοντά της, είναι χαρακτηριστική για το ήθος του Οδυσσέα. Αποφασιστικός και σίγουρος, δεν δείχνει να επηρεάζεται καθόλου από τα λόγια της θεάς και μένει πιστός στα ιδανικά του, την αγάπη για την πατρίδα και την οικογένεια (237- 248). Θέτει λοιπόν, τον νόστο του πάνω από οτιδήποτε άλλο, ακόμη και από την αθανασία. Παράλληλα όμως, απαντά στη θεά με ευγένεια και τρόπο διπλωματικό, κολακεύοντάς την για την εξωτερική της εμφάνιση (240- 242).
Επιπλέον, ο Οδυσσέας δηλώνει πως γνωρίζει όλους τους κινδύνους τους οποίους μπορεί να συναντήσει κατά την επιστροφή του αλλά είναι έτοιμος και δυνατός να τους αντιμετωπίσει (243-247). Έτσι αποδεικνύει για άλλη μια φορά το θάρρος του.
Τέλος, ο πολυμήχανος ήρωας, κατά την προετοιμασία και την κατασκευή της σχεδίας δείχνει την μεγάλη του θέληση για την πραγματοποίηση του νόστου του και επίσης τη σωματική του δύναμη και τις δυνατότητές του στις χειρωνακτικές εργασίες (268- 283). Στον στίχο 297 ο Οδυσσέας φαίνεται ιδιαίτερα χαρούμενος και αισιόδοξος για την επιστροφή του.
ΤΕΤΑΡΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Για πρώτη φορά παρουσιάζεται ο Οδυσσέας αυτοπροσώπως. Αρχικά εμφανίζεται στεναχωρημένος και θρηνεί καθισμένος στο ακρογιάλι, γιατί επιθυμεί να γυρίσει πίσω (στ. 167-170). Νοσταλγεί τη Πηνελόπη (στ. 170-175) και βρίσκεται σε απόγνωση (στ. 173-175). Όταν του ανακοινώνει η νεράιδα ότι μπορεί να φύγει, εκείνος δείχνει ξαφνιασμένος, δύσπιστος και επιφυλακτικός (στ. 190-198), γι’ αυτό της ζητάει να ορκιστεί πως δεν σχεδιάζει κάτι κακό για εκείνον. Απ’ αυτά τα λόγια του, φαίνεται η εξυπνάδα και η πονηριά του, κάτι που λέει και η Καλυψώ (στ. 201-206). Αργότερα παρά τις προσπάθειες της θεάς να τον πείσει να μείνει κοντά της, προσφέροντάς του αθανασία, ο Οδυσσέας με διπλωματικό τρόπο απορρίπτει τις προσπάθειες της (στ. 236-243). Η Καλυψώ ως θεά δεν συγκρίνεται με την Πηνελόπη που είναι θνητή, ωστόσο εκείνος θέλει να γυρίσει πίσω στη πατρίδα του, κάτι που φανερώνει την αγάπη του για αυτήν. Επιπλέον, φανερή γίνεται η επιμονή, η αποφασιστικότητα και το σθένος του, μιας και είναι έτοιμος να υπομείνει και άλλα πάθη (στ. 244-248). Θέλει να γυρίσει στην Ιθάκη, αρνούμενος την αθανασία που του προσφέρεται και παρά τους κινδύνους που θα αντιμετωπίσει. Αυτό φανερώνει το ήθος του. Κατά την κατασκευή της σχεδίας προβάλλεται η δύναμη και δεξιοτεχνία του Οδυσσέα. Εργάζεται ασταμάτητα και την ολοκληρώνει σε 4 μέρες, κάτι που μας δείχνει τη λαχτάρα του να επιστρέψει στο τόπο του (στ. 268-289). Χαρούμενος και αισιόδοξος, σηκώνει τα πανιά για να φύγει (στ. 297). Τέλος κατά τη διάρκεια του ταξιδιού του, αποδεικνύει την εμπειρία του ως ναυτικός, καθώς έχει γνώσεις πλοήγησης και αστρονομίας (στ. 298-304).
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ 8ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ (εργασίες μαθητών/τριών)
ΠΡΩΤΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Στίχοι 215-220. Η Καλυψώ παραθέτει γεύμα στον Οδυσσέα και τον συντροφεύει σε αυτό, πριν ξεκινήσει τη προσπάθεια να τον μεταπείσει όσον αφορά την αποχώρησή του. Στοιχείο κοινωνικού πολιτισμού που μας δείχνει ότι πριν σημαντικές αποφάσεις ή συζητήσεις οι συμμετέχοντες προσπαθούσαν να έρθουν πιο κοντά δια μέσω ενός προσεγμένου γεύματος.
Στίχοι 252-256. Η ενδυμασία ( χλαμύδα και χιτώνα ) για τους άνδρες όπως και για τις γυναίκες ( ρούχα κάτασπρα, αραχνούφαντα, μακριά, χαριτωμένα με χρυσή ζώνη στη μέση και μαντήλα στο κεφάλι ) δείχνουν πολιτιστικά στοιχεία που φανερώνουν τον υλικό πολιτισμό της Μυκηναϊκής εποχής.
Στίχοι 260-261. Περιγράφονται εργαλεία, το υλικό που είναι φτιαγμένα και η επεξεργασία τους (ακονισμένο) που δείχνει τον υλικό πολιτισμό της εποχής.
Στίχοι 266-288. Περιγράφεται με αρκετές λεπτομέρειες ο τρόπος που ο Οδυσσέας φτιάχνει τη σχεδία του που δείχνει το επίπεδο των γνώσεων που είχαν οι άνθρωποι τότε όσον αφορά τη ναυπηγική τέχνη.
Στίχοι 290-292. Στοιχείο κοινωνικού πολιτισμού καθώς η Καλυψώ πριν αποχωριστεί τον Οδυσσέα τον λούζει και τον ντύνει με καθαρά μοσχομυριστά ρούχα, αποχαιρετώντας τον με αγάπη και σεβασμό.
Στίχοι 300-308. Σε αυτούς τους στίχους εμφανίζεται η επιστήμη της αστρονομίας καθώς ο Οδυσσέας σαν έμπειρος ναυσιπλόος και με τις οδηγίες της Καλυψούς, χρησιμοποιεί τον έναστρο ουρανό για να κατευθύνει σωστά τη σχεδία του.
ΔΕΥΤΕΡΟ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ
Πολιτιστικά στοιχεία στην 8η Ενότητα
(Οδύσσεια, Ραψωδία ε 165-281)
Στην ενότητα αυτή διακρίνουμε ένα πλήθος πολιτισμικών στοιχείων (κοινωνική ζωή : κοινωνική διαστρωμάτωση (δούλες), υλικός πολιτισμός: ενδυμασία, ναυπηγική τέχνη, ασφαλής ναυσιπλοϊα, επιστήμες: αστρονομία).
(1) Ο όρκος
(Οδύσσεια,Ε 200-210 ) « Λοιπόν, ορκίζομαι/σ' αυτή τη γη και στον απέραντό ουρανό που μας σκεπάζει, /στο κατακόρυφο νερό της Στύγας [...] /όρκος πιο φοβερός και πιο μεγάλος δεν έγινε /για τους μακάριους θεούς»
Οι ομηρικοί ήρωες πίστευαν ότι ο όρκος είχε μεγάλη βαρύτητα και αποτελούσε διασφάλιση και για την πιστή εκτέλεση της συμφωνίας, μα και για την αλήθεια αυτού που βεβαίωναν με όρκο. Στα νερά της Στύγας ορκίζονταν όλοι οι θεοί. Τα περισσότερα νερά της ανάβλυζαν από την ιερή πηγή της και κυλούσαν κάτω από τα έγκατα της απέραντης γης, μέσα στο σκοτάδι και έβγαιναν στον ωκεανό. Το ένα δέκατο από αυτά τα νερά ήταν προορισμένο για τον όρκο. Η επιορκία και η ψευδορκία ήταν από τα πιο βαριά εγκλήματα, που και οι θεοί τα τιμωρούσαν σκληρά. Εγκλήματα που οι συνέπειές τους βάραιναν όχι μόνο τον επίορκο και τον ψεύδορκο, μα και τις γυναίκες τους και τα παιδιά τους, σα θεϊκή κατάρα.
( Πηγή : www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/epic/page_113.html)
(2) Κοινωνική ζωή:
(Οδύσσεια,Ε 215-219) «πήγαινε στα χνάρια της,/ωσότου σίμωσαν στο βάθος της σπηλιάς /Kάθισε αυτός στο ίδιο κάθισμα από όπου λίγο πριν ανασηκώθηκε ο Eρμής,/και τότε η νεράιδα τού παρέθεσε τραπέζι·/να φάει, να πιει, καθώς που τρων και πίνουν οι βροτοί. Aντίκρυ του,/στον θείο Oδυσσέα πήρε τη θέση της κι η ίδια,/οι δούλες τής προσφέρουν νέκταρ κι αμβροσία,/κι οι δυο τους άπλωσαν τα χέρια τους στο έτοιμο δείπνο.»
Σε μια σύνοψή του για τη μορφή της κοινωνίας που συναντάται στην Οδύσσεια ο J. Griffin, καθηγητής του πανεπιστημίου της Οξφόρδης, περιγράφει τα κύρια χαρακτηριστικά της ομηρικής κοινωνίας, (Griffin 2004: 83-87): (1) Εντοπίζονται δύο, κυρίως, κοινωνικές τάξεις: οι ευγενείς και οι μη ευγενείς.(2) Αναφέρονται δούλοι, (3) Οι άνθρωποι ζουν στην ύπαιθρο (4) Η παράθεση δείπνου α αποτελεί συστατικό στοιχείο της κοινωνίας και συμβάλει στην κοινωνικοποίηση.
( Πηγή :www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/epic/page_113.html)
(3) Ενδυμασία
Kι ακόμη ρούχα θα σε ντύσω και (Οδύσσεια,Ε 195)
Eκείνος φόρεσε αμέσως χλαμύδα και χιτώνα ο Oδυσσέας /εκείνη, η νεράιδα, ντύθηκε ρούχο κάτασπρο, μακρύ, χαριτωμένο,/αραχνοΰφαντο, και ζώστηκε στη μέση της ζώνη χρυσή/κι ωραία, ρίχνοντας στο κεφάλι της μαντίλα (Οδύσσεια,Ε 253-256)
αφού τον έλουσε η ίδια και του φόρεσε /ρούχα που μοσχομύριζαν.(Οδύσσεια,Ε 291-292) | Ο χιτώνας φοριόταν κατάσαρκα χωρίς ζώνη· κοντός για τους εφήβους και για όσους χρειάζονταν ελευθερία κινήσεων (όπως οι κυνηγοί, οι αγρότες, οι τεχνίτες κ.ά.), και μακρύς («ποδήρης»*) για τους ηλικιωμένους, τους ιερείς κ.ά. (Πάνω από τον χιτώνα φορούσαν ιμάτιο, αν χρειαζόταν H χλαμύδα ήταν κοντό πανωφόρι: ένα τετράγωνο ή τριγωνικό κομμάτι ύφασμα που στερεωνόταν με πόρπη/καρφίτσα στον δεξιό συνήθως ώμο. Πληροφορούμαστε ότι αρωματίζουν τα ρούχα τους και ότι τα στολίζουν με αξεσουάρ. |
Στη Μυκηναϊκή Ελλάδα οι γυναίκες συνήθιζαν να φορούν περικόρμιο ή μια μακριά κωδωνόσχυμη σχιστή φούστα με πολλά οριζόντια βολάν ή με πολλές πτυχώσεις με χρωματιστές διακοσμήσεις στο τέλος και το πάνω μέρος συνήθιζαν να το έχουν ακάλυπτο. Επιπλέον μαζί με τα ρούχα τους συνδύαζαν και διάφορα κοσμήματα όπως βραχιόλια, σκουλαρίκια ,καρφίτσες και κυρίως δαχτυλίδια τα οποία συνήθως ήταν χρυσά ή χάλκινα και ήταν εμπνευσμένα από θρησκευτικά σύμβολα ή διακοσμητικά θέματα .Τα μαλλιά τους τα είχαν τις περισσότερες φορές σε μακριές χυτές μπούκλες που τα στερέωναν διάδημα από κρίνα ή σε κοτσίδες. Ακόμη στα πόδια τους συνήθιζαν να φορούν σανδάλια ή πολλές φορές κυκλοφορούσαν ξυπόλητες. Τέλος για τον καλλωπισμό τους χρησιμοποιούσαν διάφορα αρωματικά λάδια ή αλοιφές για να έχουν μια ευχάριστη μυρωδιά και επιπλέον χρησιμοποιούσαν χάλκινα ξυράφια ,μικρά μαχαίρια, τριχολαβίδες ελεφάντινες χτένες και καθρέπτες με ξύλινη ή ελεφάντινη λαβή
( Πηγή :www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/epic/page_113.html)
(4) Η κατασκευή της σχεδίας
Στους στίχους που περιγράφεται η κατασκευή της σχεδίας βλέπουμε την απήχηση του ναυτικού βίου των Ελλήνων πάνω στο έπος. Η κατασκευή της σχεδίας δείχνει επίσης την κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στο περιβάλλον.
«Εμπρός λοιπόν, πελέκησε μακριά μαδέρια, συνάρμοσέ τα /με καρφιά και φτιάξε μια σχεδία πλατιά· στήριξε πάνω τη ψηλά δοκάρια, να σε ταξιδέψει στο γαλάζιο πέλαγος» (Οδύσσεια,Ε 180-182) «Kι ευθύς πήρε να σκέφτεται τον γυρισμό του μεγαλόψυχου Oδυσσέα. Tου δίνει ένα διπλό πελέκι κοφτερό, χάλκινο και μεγάλο / Tου 'δωσε και σκεπάρνι ακονισμένο, και πρώτη / βγήκε στον δρόμο που τραβά στην άκρη του νησιού, / όπου και τα μεγάλα δέντρα υψώνονταν [...]» (Οδύσσεια,Ε 258-263)
«Eκείνος άρχισε να κόβει τους κορμούς (γρήγορα πήγαινε η δουλειά),/ συμπλήρωσε τους είκοσι κομμένους και τους πελέκησε με τον χαλκό τους κλώνους /τους έξυσε μετά και τους εστάθμισε, για να 'ναι ίσοι./Στην ώρα της, θεόμορφη η Kαλυψώ φέρνει τα τρύπανα./ Kι αυτός τα ξύλα τρύπησε και τα σοφίλιασε,/ταιριάζοντάς τα με ξύλινα καρφιά κι αρμούς / Όσο φαρδύ τορνεύει μάστορης που κατέχει την τέχνη του άριστα / τον πάτο καραβιού για φόρτωμα,/ τόσο φαρδιά κι ο Oδυσσέας την έφτιαξε την πλάβα /,στεριώνοντας τα ίκρια με πολλά στραβόξυλα /, ώσπου απλώνοντας μακριές σανίδες τέλειωσε την κουβέρτα./ Tότε και το κατάρτι το έμπηξε στη μέση μ' αντένα ταιριασμένη,/ και το τιμόνι το μαστόρεψε, να 'ναι ο κυβερνήτης του./Ύστερα τη σχεδία περίφραξε,/ στο κύμα για ν' αντέχει, με κλωνάρια ιτιάς, ρίχνοντας από πάνω φύλλα. /Kαι ξαναφτάνει η Kαλυψώ θεόμορφη με το λινό για τα πανιά / Tα ξάρτια και τα κάτω καραβόσχοινα της έδεσε, και με φαλάγγια τη σχεδία τη σέρνει και τη ρίχνει στο θείο κύμα της θαλάσσης» (Οδύσσεια,Ε 265-285)
«Eγώ σου δίνω ψωμί, νερό και κόκκινο κρασί, να ’χεις να ζεις,να μην πεθάνεις απ’ την πείνα.(Οδύσσεια,Ε 183-185)» «Tου έβαλε μέσα κι ένα ασκί, μαύρο κρασί γιομάτο·και δεύτερο, ακόμη πιο μεγάλο, με νερό κι ένα δισάκι με τα τρόφιμα και τα προσφάγια, νόστιμα όλα και πολλά».(Οδύσσεια,Ε 293-295)»
Tου στέλνει και τον ούριο άνεμο, άβλαβο και γλυκό.(Οδύσσεια,Ε 293-295) /Ύπνος δεν έπεσε στα βλέφαρά του, αλλά κοιτούσε συνεχώς την Πούλια,τον Bουκόλο που δύει αργά, την Άρκτο που τη λεν κι Aμάξι·/δεν φεύγει από τη θέση της γυρίζοντας, μόνο παραμονεύει /τον Ωρίωνα, και μόνη αυτή δεν λέει να πέσει στα λουτρά του Ωκεανού/ H Kαλυψώ η θεόμορφη τον είχε ορμηνέψει,/αυτό το αστέρι πάντοτε να το ’χει ποντοπορώντας / στο ζερβό του χέρι.(Οδύσσεια,Ε 300-306) |
Εργαλεία που χρησιμοποιεί:
διπλός πέλεκυς (στίχ. 258), σκεπάρνι (στίχ. 261), ξέστρο (στίχ. 271), τρύπανα (στίχ. 272), ξύλινα καρφιά και αρμοί (274).
Μέρη σχεδίας:
πάτωμα (στίχ.276),
ίκρια(=σκαριά) (στίχ.278),
κουβέρτα (=κατάστρωμα) (στίχ. 279),
κατάρτι, αντένα (στίχ. 280),
τιμόνι (στίχ. 181),
σαβούρα (στίχ.283),
πανιά (στίχ. 284),
ξάρτια (=σκοινιά) (στίχ.286),
φαλάγγια(=μακρόστενα δοκάρια ρυμούλκησης) (στίχ.287).
Εφόδια: κρασί, νερό, τρόφιμα (στιχ183-185).(στίχ.293-295): = γνωρίζουν την καλλιέργεια προϊότων και τρέφονται από αυτά. Αυτό δηλώνει ότι υπάρχει οργανωμένη κοινωνία.
Αναπτυγμένες γνώσεις ναυσιπλοΐας πάνω στο χάρτη του ουρανού ήταν απαραίτητη προϋπόθεση και φυσικό αποτέλεσμα της ανάπτυξης της ναυτιλίας (στίχ.293-295)(στιχ. 300-306) |
[...] Από αρχαιολογικές έρευνες έχει προκύψει ότι η εργαλειοθήκη του ναυπηγού-καραβομαραγκού των μυκηναϊκών χρόνων περιείχε τα ακόλουθα εργαλεία, βασικά ή μη: τον πέλεκυ, το σκέπαρνο, τη σμίλη, το τρύπανο, τον οπέα, τον πρίονα και τη σφύρα. Επιπλέον, ξεχωριστή θέση κατέχουν τα εργαλεία μετρήσεως, όπως η στάθμη, η γωνία και ο πήχυς.
Επιπλέον, ευρήματα από ναυάγια ιστορικών χρόνων, που έχει αποδειχθεί ότι αποτελούν σκευές πλοίων, όπως η εργαλειοθήκη του Μa’agan Μikael, φωτίζουν περισσότερο τον απαραίτητο εξοπλισμό, με τον οποίο ήταν εφοδιασμένο ένα πλοίο κατά τις μετακινήσεις του. Εξάλλου, η χρήση τους για την κατασκευή του πλοίου, καθώς και για τις απαραίτητες επιδιορθώσεις, επιβεβαιώνεται από τον εντοπισμό και τη μελέτη των ιχνών ορισμένων από αυτά στα σωζόμενα ξύλινα τμήματα της γάστρας. Μέσα από όλα τα παραπάνω διαπιστώνει κανείς ότι η χρήση κοινών τύπων εργαλείων καθ’ όλη τη διάρκεια της ναυπηγικής ιστορίας από τα Ομηρικά χρόνια μέχρι σήμερα δεν έχει αλλάξει. Τα βασικά στοιχεία διαφοροποίησης ανάλογα την εποχή είναι το υλικό κατασκευής τους, και η ύπαρξη ορισμένων νέων τύπων πλοίων οι οποίοι δημιουργήθηκαν για να ανταποκριθούν στις εκάστοτε κατασκευαστικές ανάγκες. [...]
Πηγή: «Μυκηναϊκά-εργαλεία-ξυλουργικής με εφαρμογές στη ναυπηγική» στο www.archaiologia.gr
Σημαντικότερη πηγή για τη ζωή στα μυκηναϊκά χρόνια παραμένουν τα αρχαιολογικά ευρήματα. Η συντριπτική πλειοψηφία των σύγχρονων ερευνητών αποδέχεται την άποψη ότι τα ομηρικά έπη αντικατοπτρίζουν την εποχή που γράφτηκαν, καθώς και την αμέσως προηγούμενη περίοδο, και συνεπώς δεν αποτελούν «οδηγό» για τον μυκηναϊκό κόσμο. Η αντιπαραβολή των μυκηναϊκών αρχαιολογικών και των ομηρικών λογοτεχνικών δεδομένων μας δίνουν πλήθος πληροφοριών για την καθημερινή ζωή εκείνης της εποχής.
( Πηγή :www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/encyclopedia/epic/page_113.html)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου